Jikke en Jurre: de inclusieve versie van Jip en Janneke

Als een hedendaagse Jip en Janneke beleven buurmeisje Jikke en buurjongen Jurre spannende avonturen in hun directe omgeving. Maar waar Jip en Janneke nogal rolbevestigend is, blijkt Jikke en Jurre juist een inclusieve boekenserie waarin een handicap of een andere huidskleur volkomen vanzelfsprekend zijn.

Toen schrijfster Yvette den Brok-Rouwendal opgroeide waren er nauwelijks boeken over kinderen met een handicap. “Zelf ben ik lichamelijk gehandicapt sinds mijn geboorte en als kind kreeg ik alleen boeken waarin niet-gehandicapte personages voorkwamen”, vertelt Yvette. “Pas toen ik een jaar of 15 was kreeg ik een boek van een lichamelijk gehandicapte man, die over zijn leven schreef. Hij zat in een heel andere levensfase dan ik toen en hij schreef over dingen waar ik nog helemaal niet mee bezig was. Maar dat deed er niet toe. Ik bleef het boek lezen, steeds opnieuw. Toen besefte ik wat ik had gemist in de boeken die ik heel mijn kindertijd had gelezen: herkenning.

“Want kinderen hebben het recht om zichzelf te kunnen herkennen in personages in een leesboek. Dat geeft zelfvertrouwen. Andersom is het belangrijk dat niet-gehandicapte kinderen ook gehandicapte kinderen leren kennen. Als het niet in het echt kan, dan maar via een boek. Maar allebei is natuurlijk het beste.”

In het eerste deel van de boekenreeks ‘Jikke en Jurre redden oom Piet’ lijkt Jikke helemaal niet zo blij met de komst van haar nieuwe buurjongen Jurre. Terwijl zij bij opa en oma logeert, is Jurre zomaar komen wonen in het huis van haar beste vriend oom Piet. Die is tegen zijn zin naar het huis voor oude mensen afgevoerd. Dat is het begin van een avontuur waarbij Jikke en Jurre samen een plan bedenken om oom Piet te bevrijden.

De boekenreeks van Jikke en Jurre telt inmiddels vijf delen. Het laatste deel in de reeks ‘Jikke en Jurre vinden pesten dom’ werd in oktober gepresenteerd tijdens de Kinderboekenweek.

Maatschappelijke thema’s

Schrijfster Yvette den Brok – Rouwendal heeft jarenlang gewerkt in de gehandicaptenemancipatie en een praktijk gehad als kind- en gezinscoach. Haar achtergrond vind je terug in haar boeken, waarin maatschappelijke thema’s en een positieve beeldvorming over mensen met een handicap hand in hand gaan met aandacht voor de belevingswereld, moed en fantasie van kinderen. Dat Jikke in een rolstoel zit, speelt geen belangrijke rol en wordt al helemaal niet geproblematiseerd. De huidskleur van Jurre is alleen te zien op de tekeningen.

“Ik koos er heel bewust voor om Jurre van kleur te laten zijn”, zegt Yvette. “Als kind al voelde ik een band met mensen van kleur. Niet dat ik hen ooit zag, want in de jaren ’60 van de vorige eeuw zag je in Nederland (haast) nooit iemand die niet blank was. Maar ik zag en hoorde op tv dat mensen van kleur gediscrimineerd worden. Het woord kende ik niet maar ik begreep meteen wat discriminatie is en hoe dat voelt. Ik kende dat gevoel. Dat schiep een soort eenzijdige band op afstand tussen mij en mensen van kleur, zonder dat ik daar toen vorm aan kon geven. Dat doe ik nu, met Jurre in de Jikke-en-Jurre-serie.”

Met de hulp van kleinzoon

Yvette kreeg bij het schrijven van de boeken hulp van haar eigen 9-jarige kleinzoon Brent. “Hij weet ten eerste veel beter dan ik wat jonge kinderen leuk en interessant vinden. Maar het ging mij er meer om dat kinderen zoals mijn kleinzoontje (haast) nooit een gehandicapte leeftijdgenoot tegenkomen. Met de Jikke-en-Jurre-serie wil ik daar een klein beetje verandering in brengen. Zichtbaarheid van lichamelijk gehandicapte kinderen is volgens mij zeker óók in het belang van kinderen als mijn kleinzoontje.”

Volgens Yvette kunnen kinderen veel van hun gehandicapte leeftijdgenootjes oppikken. “Hun mensbeeld blijft in gebreke zolang ze simpelweg niet weten dat er lichamelijk gehandicapte kinderen zijn, met wie ze kunnen spelen of ruzie maken. Bovendien valt er veel van gehandicapte kinderen te leren, al is het maar doordat zij de dagelijkse dingen noodgedwongen anders doen. De creativiteit die gehandicapte kinderen hieraan ontlenen kan voor niet-gehandicapte kinderen een enorme inspiratiebron zijn.”

De boekenreeks van Jikke en Jurre is zowel online als via de lokale boekhandel te bestellen.