Soorten beperkingen

Wat is een handicap nu eigenlijk en welke soorten handicaps zijn er allemaal?
Het klinkt als een simpele vraag, maar het antwoord is dat allerminst. Er is veel verwarring over de term ‘handicap’. Wat betekent het precies? En wanneer heb je er één? In deze korte gids leggen we het helder en menselijk uit – zodat jij het verschil kunt maken.

Definitie van een handicap

Een handicap is geen diagnose, maar een beleving. Het betekent: belemmerd worden in wat je wíl doen, door iets wat je níet kunt. Denk aan fysieke beperkingen, zintuiglijke uitdagingen of moeite met leren of begrijpen. De Van Dale noemt het een ‘belemmering’, maar die belemmering ontstaat vaak pas écht als de omgeving niet meewerkt. In een samenleving die inclusief is ingericht, hoeft een beperking geen handicap te zijn. Hoe minder drempels, hoe minder mensen vastlopen.

Betekenis van het woord handicap

Het woord ‘handicap’ klinkt medisch, maar komt oorspronkelijk uit een spelletje! In het oude Engeland werd ‘hand in cap’ gebruikt bij wedstrijden, waarbij de sterkste een nadeel kreeg. Later werd de term toegepast op paardenraces – en pas in de twintigste eeuw kreeg het zijn huidige betekenis: een verschil dat maakt dat je niet op gelijke voet start. En dat is precies waar HandicapNL iets aan wil doen.

Een heleboel soorten

Een handicap kan vele vormen aannemen. De één is zichtbaar, de ander totaal niet. Wat ze gemeen hebben? Ze beïnvloeden je dagelijks leven. Hieronder een overzicht van de meest voorkomende soorten beperkingen.

Lichamelijke beperking

Bij een lichamelijke beperking functioneert (een deel van) het lichaam niet zoals je zou willen. Dat kan aangeboren zijn of ontstaan door een ziekte of ongeluk. Denk aan belemmeringen in het bewegen, tillen, lopen of zitten – soms veroorzaakt door een afwijking in spieren, gewrichten of zenuwen.

• Congenitale aplasie (het ontbreken van ledematen)
• Congenitale dysplasie (afwijkende ledematen)
• Dwarslaesie
• Cerebrale parese
• Multiple sclerose
• Amputatie
• Ziekte van Duchenne

Verstandelijke beperking

Mensen met een verstandelijke beperking verwerken informatie trager. Vaak gaat het om een ontwikkelingsstoornis. Het IQ ligt meestal onder de 70 à 75, en dat zorgt voor uitdagingen op school, werk en in het dagelijks leven. Er is een groot verschil tussen licht, matig of ernstig beperkt zijn.

• Syndroom van Down
• Fragiele X-Syndroom
• Smith-Magnis Syndroom

Cognitieve beperking

Een cognitieve beperking beïnvloedt hoe je denkt, onthoudt en communiceert. Je kunt moeite hebben met taal, geheugen, aandacht of het verwerken van informatie. Het zegt niets over je intelligentie – maar het maakt wél dat sommige dingen lastiger gaan.

• Niet-aangeboren Hersenletsel
• Ziekte van Alzheimer

Ernstig meervoudige beperking (EMB)

Bij een ernstig meervoudige beperking zijn verstandelijke én lichamelijke beperkingen gecombineerd aanwezig. Vaak is iemand volledig afhankelijk van zorg. Communicatie verloopt moeizaam, maar dat betekent niet dat er geen behoefte is aan contact, plezier en ontwikkeling. In Nederland leven er naar schatting 15.000 mensen met een EMB.

Zintuiglijke beperking

Als één of meerdere zintuigen niet of minder goed functioneren, noemen we dat een zintuiglijke beperking. Denk aan blindheid, slechtziendheid, doofheid of slechthorendheid. Dit beïnvloedt communicatie, oriëntatie en het meedoen in de maatschappij.

• Blindheid
• Doofheid
• Slechthorendheid
• Slechtziendheid

Ga zo maar door…

Er bestaan nog veel meer vormen van beperkingen. Elke handicap is uniek – net als de persoon die ermee leeft. En juist daarom is het belangrijk om barrières weg te nemen. Heb jij aanvullingen of mis je iets belangrijks in dit overzicht? Laat het ons weten via online@handicap.nl.