Wanneer ben je mantelzorger en waar heb je recht op?

De dagelijkse boodschappen doen voor je langdurig zieke vader. Elke week een maaltijd langsbrengen bij je oude buurvrouw. Je kind elke dag heen en weer rijden naar de zorginstelling waar hij overdag verblijft. Maakt het geven van dergelijke zorg je een mantelzorger? Of is dit ‘gewoon’? Waar stopt reguliere zorg en waar begint mantelzorg?

Wanneer spreek je van mantelzorg?

Dit hangt af van de relatie tussen jou en degene die zorg nodig heeft, en hoe belastend die zorg is. Over het algemeen kan je stellen dat je mantelzorger bent wanneer je zorg verleent die verder gaat dan de zogenoemde ‘gebruikelijk hulp’, die in redelijkheid mag worden verwacht van partners, ouders en kinderen.

Geen rotsvaste definitie dus. Er bestaat niet zoiets als een mantelzorgtoets die je automatisch erkenning geeft als mantelzorger en je recht geeft op vergoedingen of kortingen. Wil je in aanmerking komen voor ondersteuning of tegemoetkoming voor de zorg die je verleent? Dan ben je afhankelijk van wat de gemeente hiervoor heeft geregeld. Je kan dit navragen bij de afdeling WMO.

Op wat voor regelingen en tegemoetkomingen kan je mogelijk aanspraak maken? We zetten het voor je op een rijtje:

Werk/verlof

Mantelzorg verlenen naast je baan kan mentaal en fysiek zwaar zijn. Laat je werkgever daarom vooral weten dat je mantelzorger bent en bespreek de verdeling van de werkdruk of werktijden. Indien financieel mogelijk kan je aanspraak maken op verschillende soorten verlof. Zo heb je in geval van calamiteiten recht op calamiteitenverlof. Dit verlof mag een paar uur tot een paar dagen duren en moet de werkgever altijd 100% doorbetalen.

Daarnaast bestaan er kortdurend en langdurend zorgverlof. Kortdurend zorgverlof mag maximaal twee weken duren en wordt voor 70% doorbetaald door de werkgever. Langdurend zorgverlof is onbetaald verlof dat maximaal 6 weken mag duren. Per CAO kunnen deze regelingen anders zijn, dus let goed op wat hierover in jouw CAO vermeld staat.

Dubbele kinderbijslag

Verleen je mantelzorg aan je eigen kind? Dan kan je recht hebben op extra toeslagen. Zo kan je dubbele kinderbijslag aanvragen voor een kind dat intensieve zorg nodig heeft. Voor thuiswonende en uitwonende kinderen gelden andere voorwaarden. Op de website van de SVB vind je meer informatie over het aanvragen van dubbele kinderbijslag.

PGB

Het persoonsgebonden budget (PGB) is een toegewezen bedrag waarmee iemand die zorg nodig heeft, deze zelf kiest en regelt. Dit in tegenstelling tot Zorg In Natura (ZIN), waarbij de gemeente, zorgverzekeraar of het zorgkantoor bepaalt wie diegene zal verzorgen of ondersteunen. Heeft jouw hulpvrager een PGB? Dan kan hij bij jou als mantelzorger zorg inkopen. In dat geval kan je dus betaald worden voor de zorg de je verleent of onkosten die je maakt, maar alleen voor het stukje zorg waar het PGB voor wordt goedgekeurd.

Het loket of de instelling waar het PGB wordt aangevraagd verschilt per zorgvraag. Goed om te weten: een PGB geeft meer vrijheid dan ZIN, maar is ook meer regelwerk. Wil je weten of een PGB bij jou past? Dan kan je naar een cliëntondersteuner. Deze cliëntondersteuning kan je gratis aanvragen bij de gemeente.

Reiskosten

Veel mantelzorgers rijden af en aan om hun naaste naar afspraken te brengen. Daarnaast rij je zelf misschien ook op en neer tussen jouw huis en dat van de zorgvrager. De meeste gemeentes vergoeden reiskosten aan mantelzorgers met een uitkering. Wel verschilt het per gemeente wanneer je hiervoor in aanmerking komt en bij welk loket je dit kan aanvragen.

In sommige gevallen wordt ‘zittend ziekenvervoer’ (het gebruik van de (eigen)auto, taxi of openbaar vervoer) vergoed vanuit de basisverzekering van de hulpvrager. Bijvoorbeeld wanneer de hulpvrager zich uitsluitend met een rolstoel kan verplaatsen. Maar ook bij het ondergaan van oncologische behandelingen of nierdialyses.

Maak je reiskosten voor iemand die bij jou in huis woont en (tijdelijk) naar een instelling gaat? Dan vergoeden sommige verzekeraars ziekenbezoek vanuit de (aanvullende) zorgverzekering. Check hiervoor je polis. Je kan altijd een aanvraag voor reiskostenvergoeding bij de zorgverzekeraar indienen. De verzekeraar zal op basis van aanvullend onderzoek aangeven of je in aanmerking komt voor vergoeding.

Overige vergoedingen vanuit Zorgverzekering

Naast reiskosten, vergoeden zorgverzekeraars in de meeste gevallen ook zogenaamde respijtzorg. Dit is vervangende zorg om als mantelzorger even op adem te komen. Denk aan logeerhuizen of kinderopvang aan huis.

Daarnaast kan je behoefte hebben aan een zogenaamde mantelzorgmakelaar. Dit is een vorm van cliëntondersteuning die niet gebonden hoeft te zijn aan een gemeente of instelling. Onafhankelijke mantelzorgmakelaars vind je via de Beroepsvereniging voor Mantelzorgmakelaars.

Belastingaftrek

Onder bepaalde voorwaarde kunnen reis- en andere zorgkosten voor het ziekenbezoek worden afgetrokken van de belasting. Deze kosten vallen dan onder specifieke zorgkosten. Op de website van de Belastingdienst vind je meer informatie over de aftrek van zorgkosten.

Mantelzorgwaardering

Gemeentes krijgen jaarlijks budget voor de zogenaamde mantelzorgwaardering, ook wel mantelzorgcompliment genoemd. Dit is een blijk van waardering zoals een waardebon, een geldbedrag of speciale bijeenkomst voor mantelzorgers. Elke gemeente mag de mantelzorgwaardering naar eigen inzicht invullen. Om een mantelzorgwaardering te krijgen kan je een aanvraag doen bij de gemeente waar jouw naaste woont.

HandicapNL steunt mantelzorgers

Mantelzorgers zetten zich elke dag vol overgave in om hun geliefden een zo normaal mogelijk leven te laten leiden. Maar de zorg is loodzwaar en hun administratieve last om voorzieningen en vergoedingen te regelen enorm. Ondertussen verschraalt de overheid de langdurige zorg en lopen de tekorten aan personeel en passende woonruimte op. Zo komt er nog meer druk op hun schouders. Ze voelen zich dan ook vaak machteloos en eenzaam.

In deze donkere dagen staan wij stil bij al deze kanjers die deze liefdevolle zorg op zich nemen. Vol toewijding, jarenlang en soms al van kinds af aan. Met jouw donatie aan onze programma’s geeft je ook mantelzorgers een steuntje in de rug. Want als zij zien dat het met hun dierbare goed gaat, help je hun grootste wens vervullen en komen ze weer op adem.

Word donateur