Mirjan: ‘Het stille kind dat nooit lastig is, die moet je in de gaten houden.’

Zo’n kind was Mirjan Hijink ook. ‘Kom maar bij mij, dan komt alles goed,’ was haar instinctieve levenshouding. Al vanaf haar jonge jeugd zorgde ze vanuit liefde en loyaliteit voor haar ouders en later ook voor anderen.

Mirjan: “Zorgen voor, werd mijn leven. Ik liep voortdurend op andermans voeten. Ik wist niet eens dat ik zelf voeten had! De huishouding, regelzaken, een luisterend oor bieden; dat was allemaal vanzelfsprekend voor me.”

Zorgtaken

“Dat is wat kinderen instinctief doen: ze nemen de taken van de ouders over. Niet alleen de praktische zaken zoals het huishouden, het eten, de fysieke verzorging, maar ook de kopzorgen.” Want kinderen weten feilloos waar hun ouders behoefte aan hebben en zetten hun eigen dromen en behoeften daarvoor opzij. Ze zorgen ervoor dat alles thuis rustig is zodat hun vader, moeder of beide het goed hebben.

Zware last voor een kind

“Ieder kind is zo loyaal aan zijn ouders. Elk kind wil maar één ding en dat is dat zijn of haar ouders gelukkig zijn. En ze denken dan: als ik maar hard genoeg mijn best doe, dan komt het goed. Als mijn ouders zich maar geen zorgen over mij hoeven te maken, dan scheelt dat al. Maar dat is zwaar, vaak te zwaar voor een kind.”

Jonge mantelzorgers

In Nederland groeit ongeveer één op de vijf kinderen en jongeren op in een zorgsituatie. Eén van hun familieleden heeft een langdurige ziekte, een lichamelijke of verstandelijke handicap, psychische ziekte of verslaving. Deze kinderen en jongeren worden ‘jonge mantelzorgers’ genoemd. Jarenlang ging de aandacht voornamelijk naar het zieke gezinslid, pas de laatste jaren is er meer oog en oor voor deze jonge mantelzorgers.

Geen nee

Bij Mirjan waren er twee burn-outs nodig om te beseffen dat ze hulp nodig had. “Ik heb nooit geleerd om nee te zeggen, om mijn grenzen aan te geven. Ik had geen grenzen, ik voelde ze niet.” Mirjan ging maar door, door, door. Ze was lief, vriendelijk, de ideale, onzichtbare leerling, student, werknemer, hield twaalf ballen in de lucht.

“Een leven lang zorgen voor anderen kan ertoe leiden dat je jezelf niet meer ziet. Bij mijn tweede burn-out zei mijn arbo-arts: ‘Mirjan, als je altijd zorgt voor een ander word je behang; dan ziet niemand je meer!’ Dit raakte me zo.”

Zichtbaar maken

Steeds vaker kwam bij Mirjan het verlangen om jonge mantelzorgers te helpen. Er zijn zoveel kinderen in een situatie als de hare, die met een beetje hulp, liefde en aandacht zich minder zorgen hoeven te maken en zich daardoor kunnen ontwikkelen tot een evenwichtige volwassene. Een volwassene die ook loyaal is aan zichzelf.

Ze wilde de ervaringen van haar en andere jonge mantelzorgers gebruiken om de groep zichtbaar te maken voor volwassenen. Nu spreekt ze op congressen, symposia en in workshops voor zorgprofessionals. “Mijn oproep naar hen is: richt je blik op het moment dat je een patiënt met kinderen onder behandeling hebt, ook op de kinderen.”

Roman

Daarnaast schreef ze de jeugdroman ZIE MIJ voor lezers vanaf 10 jaar (en zeker ook geschikt voor volwassenen). Het werd een verhaal op basis van haar eigen ervaringen en die van vele andere jonge mantelzorgers: “Het boek schreef zich min of meer vanzelf. Het is een verhaal geworden over een jonge mantelzorger Thom. Over opgroeien met zorg(en), loyaliteit, vriendschap, liefde en over het hebben van steunpersonen; mensen die je écht zien.”

Steunfiguren

Die steunfiguren hebben een belangrijke rol: “Kinderen die mantelzorger zijn moeten ook gewoon kind kunnen zijn. Daarom is het belangrijk dat zij gezien worden. Dat is wat ik tegen iedereen wil zeggen. Tegen familieleden, ouders van vriendjes, buren, zorgprofessionals: ZIE HET KIND. Praat met ze en geef deze kinderen de aandacht die elk kind nodig heeft. Ik hoop dat mijn boek mensen laat inzien dat ze steunfiguren kunnen zijn.”

Mirjan heeft op verschillende momenten steunfiguren gehad. Haar oma en opa, de ouders van haar vader bijvoorbeeld. “Bij hen kon ik gewoon zíjn. Daar hoefde ik mij geen zorgen te maken, daar was het veilig. Zij zorgden voor mij.”

Zorgen delen

De reacties van kinderen en volwassenen op haar boek zijn heel positief. Mirjan spreekt nu ook op scholen met kinderen en jongeren over mantelzorg. “Het is voor kinderen belangrijk dat ze hun zorgen delen met andere kinderen. Dat ze weten dat ze niet de enige zijn die zich zorgen maken en dat het heel fijn is om erover te praten.”

“Wat je veel ziet bij jonge mantelzorgers is schaamte voor hun eigen behoeftes. Ik herken dat enorm, ik ben pas op mijn veertigste eindelijk gaan puberen. Dat was heel goed, maar wel wat laat. Mijn dochter van elf begint zich nu al tegen ons af te zetten en daar kan ik zo van genieten, dan denk ik: ‘Dit is gezond kindergedrag. Zo hoort het eigenlijk.’”

Het boek ‘Zie mij’ van Mirjan Hijink is te bestellen via o.a. Bol.com.